Zahl der Einträge: 27467
$Schwungrad
nhd. - - EWD s. u. Schwung, DW1; - Schwung--rad
$schwungvoll
nhd. - - EWD s. u. Schwung, DW1; - schwung--vol-l
Schwur
nhd. 10. Jh. s. mhd. swuor, st. M., Eid, Schwur, Gotteslästerung, Fluch; ahd. swerien*, swerren*, st. V. (6), schwören, versprechen, verschwören; ahd. swirōn*, sw. V. (2), bestätigen, schwören; as. swėrian*, st. V. (6), schwören; anfrk. sweren*, sweron*, st. V. (6), schwören; germ. *swarjan, *swaran, st. V., reden, schwören; idg. *su̯er- (1), V., sprechen, reden, Pokorny 1049 (1814/286) (RB. idg. aus ital., germ., slaw.) Kluge 1. A. s. u. Schwur, Kluge s. u. schwören, EWD s. u. Schwur, DW 15, 2765, Duden s. u. Schwur, Bluhme s. u. Schwur, DW1; Lw. - Schwur
$Schwurgericht
nhd. - - EWD s. u. Schwur, DW1; - Schwur--ge-rich-t
Science-fiction, Science-Fiction, Sciencefiction
nhd. 20. Jh. s. science fiction, N., Science-fiction; vgl. ne. science, N., Wissenschaft; afrz. science, F., Wissenschaft; lat. scientia, F., Wissen, Kenntnis, Erkenntnis, Kunde (F.), Wissenschaft, Vertrautheit, (81-43 v. Chr.); vgl. lat. scīre (1), V., wissen, in Erfahrung gebracht haben, erfahren (V.), verstehen, gelernt haben; idg. *skē̆i-, V., schneiden, scheiden, trennen, Pokorny 919 (1607/79) (RB. idg. aus ind., iran., arm., gr., ital., kelt., germ., balt., slaw.); vgl. idg. *sē̆k- (2), V., schneiden, Pokorny 895 (1556/28) (RB. idg. aus alb., ital., kelt., germ., balt., slaw.); ne. fiction, F., Fiktion, Erfindung; lat. fictio, F., Bilden, Formen (N.), Bildung, Gestaltung, (um 35-95/96 n. Chr.); vgl. lat. fingere, V., formen, gestalten, bilden; s. idg. *dʰeig̑ʰ, V., kneten, formen, mauern, Pokorny 244 Kluge s. u. Science-fiction, Duden s. u. Science-fiction; Lw. ne. science fiction Scie-n-c-e--fic-t-io-n
Scirocco
nhd. - - -; - -
Seaborgium
nhd. 1997 benannt nach dem amerikanischen Chemiker Glenn T. Seaborg (1912-1999) Duden s. u. Seaborgium; neoklassische Bildung -
Sebenbaum, Siegelbaum, Siebenbaum, Salbenbaum
nhd. 4. Viertel 9. Jh. (Glosse) mhd. sevenboum, st. M., Sebenbaum; mnd. sēvenbōm, sövenbōm, sȫvenbōm, sovenbōm, M., Sebenbaum, Sadebaum; mnd. sēvebōm, M., Sebenbaum, Sadebaum; ahd. sefinboum*, sabinboum*, st. M. (a), Sebenbaum, Sadebaum; s. ahd. sefina*, sevina*, st. F. (ō), sw. F. (n), Sebenbaum, Sadebaum; germ. *sabina, Sb., Sebenbaum; lat. sabīna (herba), F., sabinisches Gewächs; vgl. lat. Sabīnus (1), M., Sabiner (M. Sg.); idg. *su̯ebʰo-, *su̯ebʰ-, *sebʰo-, *sebʰ-, *su̯obʰo-, Adj., eigen, eigenartig, Pokorny 883; vgl. idg. *se-, Adv., Pron., abseits, getrennt, für sich, sich, Pokorny 882 (1542/14) (RB. idg. aus ind., iran., arm., gr., ill., alb., ital., germ., balt., slaw.); ahd. boum, st. M. (a), Baum, Baumstamm, Holz, Balken, Pfahl; germ. *bagma-, *bagmaz, *bauma-, *baumaz, *bazma-, *bazmaz, st. M. (a), Baum; vgl. idg. *bʰeu-, *bʰeu̯ə-, *bʰu̯ā-, *bʰu̯ē-, *bʰō̆u-, *bʰū-, *bʰeu̯h₂-, V., schwellen, wachsen (V.) (1), gedeihen, sein (V.), werden, wohnen, Pokorny 146? (232/65) (RB. idg. aus ind., iran., arm., phryg./dak., gr., ill., alb., ital., kelt., germ., balt., slaw., toch.?) Kluge 1. A. s. u. Sebenbaum, Kluge 1. A. s. u. Sebenbaum, Kluge s. u. Sebenbaum, DW 15, 2772, Duden s. u. Sadebaum, DW1; Lw. - Se-b-en--bau-m
Sech
nhd. (ält.) Anfang 9. Jh. (Glosse) mhd. sech, seche, sēch, st. N., Sech, Pflugschar, Schar (F.) (2), Karst (M.) (1); mnd. sek (1), seke, N., Sech, Schar (F.) (2), Pflugmesser; mnd. sech (1), N., "Sech", Schar (F.) (2), Pflugschar; mnd. sik (2), N., Sech, Pflugmesser, Voreisen des Pfluges, Pflugschar, Schar (F.) (2); ahd. seh, st. N. (a), Sech, Pflugmesser; germ. *seka-, *sekam, st. N. (a), Sech, Pflugschar; von einem lat. *secum; vgl. idg. *sē̆k- (2), V., schneiden, Pokorny 895 (1556/28) (RB. idg. aus alb., ital., kelt., germ., balt., slaw.) Kluge 1. A. s. u. Sech, Kluge s. u. Sech, DW 15, 2772, Falk/Torp 423, 425, Duden s. u. Sech, DW1; Lw. - Sech
sechs
nhd. Ende 8. Jh. (Glosse) mhd. sehs, ses, segs, Num. Kard., sechs; mnd. ses, sēs, sös, sos, soes, sösz, sus, Num. Kard., sechs; mnl. ses, sesse, Num. Kard., sechs; ahd. sehs, Num. Kard., sechs; as. sehs, Num. Kard., sechs; anfrk. -; germ. *sehs, Num. Kard., sechs; idg. *su̯ek̑s, *sek̑s, *ksek̑s, *ksu̯ek̑s, *u̯ek̑s, *uk̑s, Num. Kard., sechs, Pokorny 1044 (1799/271) (RB. idg. aus ind., iran., arm., gr., ill., alb., ital., kelt., germ., balt., slaw., toch.) Kluge 1. A. s. u. sechs, Kluge s. u. sechs, EWD s. u. sechs, DW 15, 2774, Duden s. u. sechs, Bluhme s. u. sechs, DW1; Lw. - sechs
$Sechser
nhd. - - EWD s. u. sechs, DW1; - Sechs-er
$sechste
nhd. - - EWD s. u. sechs, DW1; - sechs-t-e
$Sechstel
nhd. 1295 (Urkunde) - EWD s. u. sechs, DW1; - Sechs-t-el
Sechster
nhd. - - -, DW1; - -
Sechter, Sechster, Sester
nhd. 8. Jh.? (Kasseler Gespräche) mhd. sehter (1), st. M., Kreuzer (M.) (2); mhd. sehstære*, sehster, sester, sisiter, sehter, sechter, seihter, st. M., Scheffel, Sester, Flüssigkeitsmaß, Maßgefäß, Gefäß, Trockenmaß; mnd. sestære*, sester, sestere, N., ein Hohlmaß, eine Maßeinheit für Flüssigkeiten; ahd. sehtāri*, st. M. (ja), Sechter, Gefäß; ahd. sehstāri*, st. M. (ja), Sester (Maß); lat. sextārius, M., sechster Teil, (528-534 n. Chr.); vgl. lat. sextus, Num. Ord., sechste; idg. *su̯ek̑tos, *sek̑tos, Num. Ord., sechste, Pokorny 1044 Kluge 1. A. s. u. Sechter, Kluge s. u. Sechter, DW 15, 2796, Duden s. u. Sechter, DW1; Lw. - Secht-er
$sechzehn
nhd. - - EWD s. u. sechs, DW1; - sechs--zehn
$sechzig
nhd. - - EWD s. u. sechs, DW1; - sechs--zig
sedativ
nhd. 18. Jh.? s. lat. sēdātīvus, Adj., beruhigend, beschwichtigend; vgl. lat. sēdāre, V., sinken machen, stillen, löschen (V.) (1), beschwichtigen, (um 250-184 v. Chr.); idg. *sed- (A), V., sitzen, Pokorny 884 (1543/15) (RB. idg. aus ind., iran., arm., gr., ital., kelt., germ., balt., slaw.) Duden s. u. sedativ; Lw. lat. sēdātīvus sed-it-at-iv
Sediment
nhd. 18. Jh. s. lat. sedimentum, N., Satz, Bodensatz, (23/24-79 n. Chr.); vgl. lat. sedēre, V., sitzen, Sitzung halten, zu Gericht sitzen, sich senken; idg. *sed- (A), V., sitzen, Pokorny 884 (1543/15) (RB. idg. aus ind., iran., arm., gr., ital., kelt., germ., balt., slaw.) Kluge s. u. Sediment, EWD s. u. Sediment, Duden s. u. Sediment; Lw. lat. sedimentum Sed-im-ent
See
nhd. 3. Viertel 8. Jh. (Glosse) mhd. sē, st. M., See (M.), Landsee, Meer; mnd. sē (1), see, sey, M., F., See (F.), See (M.), Binnengewässer, Landsee, Meer, Längenmaß auf See; ahd. sēo (1), sē, st. M. (wa), See (F.), Meer, Teich, Wasser, Gewässer; mnl. see, M., See (M.); as. sêo (2), sêu (2), st. M. (wa), See (M.), Meer; anfrk. sēo*, st. M. (wa), See (F.), Meer; germ. *saiwa-, *saiwaz, st. M. (a), See (M.); germ. *saiwi-, *saiwiz, st. M. (i), See (M.)?; s. idg. *seikᵘ̯-, V., gießen, seihen, rinnen, tröpfeln, Pokorny 893? (1553/25) (RB. idg. aus ind., iran., gr., ill.?, ital., kelt., germ., slaw.); vgl. idg. *sei-, *soi-, V., Adj., tröpfeln, rinnen, feucht, Pokorny 889 (1547/19) (RB. idg. aus ill., kelt., germ., balt.) Kluge 1. A. s. u. See, Kluge s. u. See, EWD s. u. See, DW 15, 2807, Falk/Torp 440, Duden s. u. See, Bluhme s. u. See, DW1; Lw. - See
Seehund
nhd. 1495 aus dem Niederländischen und Niederdeutschen; mnd. sēhunt, M., Seehund; mnl. saelhont, seelhont, M., Seehund; s. mnd. sel, sele, M., Seehund, Robbe; mhd. selech*, selch, st. M., Seehund; as. selah*, st. M. (a), Seehund; ahd. selaho, sw. M. (n), Seehund, Robbe; ahd. selah, st. M. (a), Seehund, Robbe; germ. *selha-, *selhaz, st. M. (a), Seehund, Robbe; s. idg. *selk-, V., ziehen, Pokorny 901 (1567/39) (RB. idg. aus ind., arm., gr., alb., ital., germ., toch.); mnd. hunt (1), hont, M., Hund, Wachhund, Hetzhund, Jagdhund; mhd. hunt (2), st. M., Hund, Jagdhund, Bösewicht, Hundsstern; mnl. hont, hond, M., Hund; as. hund*, st. M. (a), Hund; ahd. hunt, st. M. (a), Hund, Jagdhund, Hetzhund; anfrk. hund*, hunt*, st. M. (a), Hund; germ. *hunda-, *hundaz, st. M. (a), Hund; s. idg. *k̑u̯on-, *k̑un-, (*k̑úu̯ōn), (*k̑úu̯ō), M., Hund, Pokorny 632 (1020/252) (RB. idg. aus ind., iran., arm., phryg./dak., gr., ital., kelt., germ., balt., slaw.?, toch.) Kluge s. u. Seehund, EWD s. u. Seehund, DW 15, 2838, Duden s. u. Seehund, Bluhme s. u. Seehund, DW1; nndl. Lw. See--hun-d
$seekrank
nhd. - - EWD s. u. See, DW1; - see--kra-nk
Seele
nhd. 765 (Glosse) mhd. sēle, sel, st. F., sw. F., Seele, Seele eines Verstorbenen im Jenseits, Innerstes, Geist, Seelenheil; mnd. sēle (4), seele, seile, seyle, sīle, siele, syle, F., Seele, Lebenskraft; mnl. siele, F., Seele; ahd. sēla, st. F. (ō), sw. F. (n), Seele, Herz, Geist, Leben; as. sêola, siola, sêla*, st. F. (ō)?, sw. F. (n)?, Seele; anfrk. sēla, st. F. (ō), Seele; germ. *saiwalō, st. F. (ō), Seele Kluge 1. A. s. u. Seele, Kluge s. u. Seele, EWD s. u. Seele, DW 15, 2851, Falk/Torp 422, Duden s. u. Seele, Bluhme s. u. Seele, DW1; Lw. - Seel-e
$seelen
nhd. - - Kluge s. u. Seele, DW1; - seel-en
$seelenverwandt
nhd. - - EWD s. u. Seele, DW1; - seel-en--ver--wa-ndt